پروبیوتیک، شاخص‌های رشد اسکلتی، عملکرد، فراسنجه‌های خونی، گوساله‌های شیری

سابقه و هدف: آنتی‌بیوتیک‌ها از گذشته به‌طور گسترده‌ای برای تحریک رشد و جلوگیری از بیماری در حیوان استفاده شده‌اند. اما نگرانی از مقاومت باکتریایی و بروز ناهنجاری‌های گوارشی، متخصصین تغذیه را به یافتن جایگزین‌هایی برای آن‌ها ترغیب کرده است. پروبیوتیک‌ها و محرک‌های رشد شکمبه‌ای از جمله آن‌ها می‌باشند. پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که مصرف آن‌ها توسط نشخوارکننده اثرات مفیدی بر رشد و تعادل جمعیت میکروبی شکمبه داشته و با بهبود ضریب تبدیل خوراک، افزایش عملکرد دام را به‌همراه خواهند داشت. گوساله‌ها در بدو تولد به‌دلیل نقص در سیستم ایمنی و عدم توسعه دستگاه گوارش با انواع مختلفی از وقایع تنش‌زا مواجه هستند. لذا تحریک توسعه شکمبه، تعادل جمعیت میکروبی و انتقال گوساله از حالت تک معده‌ای به نشخوارکنندگی ضرورت دارد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر افزودن مکمل پروبیوتیکی و یک محرک رشد شکمبه‌ای بر مصرف خوراک، وزن بدن، شاخصهای رشد اسکلتی و متابولیت‌های خونی گوساله‌های شیرخوار بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش از 24 راس گوساله ماده هلشتاین در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 6 تکرار استفاده شد. گوساله‌ها پس از تولد به یکی از 4 تیمار آزمایشی شامل: 1) شاهد (بدون افزودنی)، 2) گوسالههای دریافت کننده پروبیوتیک به‌شکل مایع و 3) گوساله‌های دریافت‌کننده محرک رشد شکمبه و 4) گوساله‌های دریافت کننده پروبیوتیک و محرک رشد شکمبه‌ای، اختصاص داده شدند. اندازه‌گیری ماده خشک مصرفی و ثبت نمره مدفوع به‌صورت روزانه و وزن‌کشی گوساله‌ها هر 15 روز یک‌بار انجام شد. نمونه‌گیری خون در سنین 21 و 45 روز‌گی، 3 ساعت پس از تغذیه صبح، انجام شد. مایع شکمبه 4 ساعت پس از تغذیه صبح در روزهای 21 و 45 آزمایش برای اندازه‌گیری pH و نیتروژن آمونیاکی جمع‌آوری شد. شاخص‌های رشد اسکلتی تا 90 روزگی و هر15 روز یک‌بار اندازه‌گیری شدند. داده‌های حاصل از این پژوهش مطابق طرح‌های کاملاً تصادفی و اندازه‌گیری‌های مکرر تجزیه شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد افزودن پروبیوتیک و محرک رشد شکمبه‌ای تاثیر معنی‌داری بر وزن بدن، تغیرات افزایش وزن بدن و نیز میانگین وزن بدن اختلاف نداشت (05/0P>). بین گوساله‌های شاهد و گوساله‌های تغذیه شده با مکمل پروبیوتیکی و محرک رشد شکمبه‌ای از نظر شاخص‌های رشد اسکلتی اختلاف معنی‌داری وجود نداشت (05/0P>). نمره وضعیت مدفوع گوساله‌ها در گروه شاهد بالاتر از سایر تیمارها بود (05/0<‌‌‌P). غلظت نیتروژن آمونیاکی در روزهای 21 و 45 آزمایش در تیمارهای پروبیوتیک و محرک رشد شکمبه‌ای کمتر از شاهد بود (05/0<‌‌‌P). تیمارها تاثیر معنی‌داری‌ بر غلظت گلوکز، کلسترول، اوره و بتاهیدروکسی بوتیرات خون نداشتند (05/0P>). اما غلظت تری‌گلیسرید، پروتئین کل و آلبومین میان تیمارها متفاوت بود (05/0P<). نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که استفاده از افزودنی پروبیوتیکی و محرک رشد شکمبه‌ای با توجه به شرایط موجود، بر صفات مورد مطالعه تاثیر قابل ملاحظه‌ای نداشت.